Ooit kreeg ik tijdens een sollicitatiegesprek de vraag welke dieren mijn lievelingsdieren zijn. Zonder arzelen antwoordde ik: de olifant! Als reden noemde ik dat olifanten zeer zorgzaam en sociaal zijn naar elkaar toe, en hebben een zeer goed geheugen. Daarnaast communiceren olifanten op een hele bijzondere manier. Naast aanrakingen met de slurf en poten, lichaamstaal, knorren en brommen, doen ze dit met laagfrequente trillingen die meer dan een mijl kunnen afleggen.
Olifanten in het wild kende ik eerst alleen van National Geographic. Tijdens mijn eerste safari naar Kenia en Tanzania in 2018 zag ik ze voor het eerst in het wild. Toen is mijn liefde voor de olifant alleen maar gegroeid.
Nu in Zambia voel ik mij als een kind in een snoepwinkel. Ik spot volop olifanten! ‘Als er geen toerisme zou zijn zouden deze dieren niet meer bestaan’, vertelt onze gids Manda als we weer een vredige kudde olifanten aanschouwen die voor ons voertuig het zandweggetje oversteken. Iets wat ik natuurlijk allang weet, maar nu ik het van een gids hoor die dit werk al dertig jaar doet overvalt het mij. We rijden in de wildernis van South Luangwa National Pak in Zambia en ik vertel Manda dat olifanten mijn lievelingsdieren zijn. Hij glimlacht en vertelt uitgebreid hoe belangrijk de olifant is voor deze omgeving.
Klik op de foto om te vergroten.
Olifanten en het ecosysteem
Behalve dat ze één van de iconische dieren van het Afrikaanse continent zijn en opvallen als een van de meest intelligente wezens ter wereld, vormen Afrikaanse olifanten een zeer belangrijk onderdeel van het ecosysteem. Al eeuwen trekken ze vaak dezelfde route, op zoek naar eten en water. Tegelijkertijd laten zij een spoor achter van ontlasting. Dit is een voedselbron voor andere dieren in de natuur en zaad voor groei van nieuwe bomen. Zij houden hierdoor het ecosysteem in stand.
Olifanten bomen zien neerduwen lijkt destructief, maar het tegendeel is waar. Olifanten spelen een onschatbare rol in het ecosysteem en het landschap waarin ze leven. Wanneer olifanten bomen omver duwen om te eten, creëren ze leefgebieden voor kleinere diersoorten zoals hagedissen en spinnen. En tijdens de droge periodes graven olifanten met hun poten en slurven naar water. Zo creëren ze ook waterpoelen voor kleinere dieren zoals impala’s.
Nieuwe dorpen als obstakels
Naast stroperij is de bevolkingsgroei een grote dreiging voor het voortbestaan van de olifant. Waar een jaar geleden de olifanten een weg baanden om voedsel te vinden staat nu een dorpje met eigen moestuinen. De gewassen worden soms door de olifanten opgegeten. Dit zorgt vaak voor conflicten en worden de olifanten door onbegrip helaas gedood. Dit kan anders.
Klik op de foto om te vergroten.
Olifanten en het belang van duurzaam toerisme
‘En hoe kan toerisme dit tegengaan?’, vraag ik. Manda’s antwoord is duidelijk. ‘Bewust en verantwoord reizen en verblijven. Respect hebben voor de natuur en de dieren.’ En dat is precies wat Green Steps Travel voor ogen heeft. Accommodaties aanbieden die duurzaam en verantwoord ondernemen. Accommodaties die zich ook inzetten voor het behoud van de lokale natuur, wildlife en hierbij de lokale gemeenschappen bijbetrekken. Zodat lokale bewoners ook geïnformeerd worden over het belang van de omgeving, de dieren en hoe het beste om te gaan bij conflicten met wildlife. Dit gebeurt via educatie en andere duurzame projecten. Maar ook door ze te ondersteunen met bijvoorbeeld landbouwontwikkeling. Daarnaast creëert toerisme banen voor de lokale gemeenschap. Duurzame lodges nemen alleen locals in dienst en leiden deze vaak on the job op tot kok, gids of barman.
‘En vooral niet op de rug van een olifant gaan zitten’ vervolgt Manda. ‘Een olifant lijkt sterk maar door ruggewerfels die omhoog steken lijden ze veel pijn. Daarnaast gaat er een niet-diervriendelijke ”training” aan vooraf.’ Snel zet ik deze gedachte van me af om weer van de olifanten-familie te genieten die tien meter verderop aan het grazen zijn.
En nu hoor ik u denken: vliegen is niet goed voor een groene afdruk. En daar hebt u helemaal gelijk in. Maar veel mensen zijn nieuwsgierig en reislustig. Ze willen de wereld ontdekken. Dat houden we niet tegen. Wat we wel kunt doen, is reizen op een bewuste en verantwoorde manier. Met een positieve impact. En daar waar we komen een zo klein en groen mogelijk voetafdruk achterlaten.
Meer weten over onze reizen? Ik vertel u graag meer!
Weten wat hieraan vooraf ging? Lees dan Net als in de film: South Luangwa National Park in Zambia
